Қазақстанның жаңа білім беру жүйесі бұл ҚР «Білім туралы» Заңының жаңа басылымында бекітілген республикамыздың кәсіптік-техникалық білім беру жүйесіндегі өзгерістер.
Алғаш рет енгізілген «Дуальді оқыту» ұғымы студенттердің іс-тәжірибелерін өту үшін жұмыс орындарымен қамтамасыз ететін жұмыс берушілердің міндеттерін көздейді.
Қазіргі уақытта елімізде дуальді оқыту элементері республика бойынша 348 колледждерде 1 718 кәсіпорындардың қатысуымен 22 223 студенттерді қамтыған,10 басымды салалар, 86 мамандық пен 159 біліктілік бойынша салалар енгізіліп отыр. Мұнай-газ, химиялық, металлургиялық, ауыл шаруашылық, энергетикалық және құрылыс мамандықтары ең басым болып саналады.
Сонымен қатар, жұмыс берушілердің жауапкершіліктері көрсетілген еңбек саласының заңнамасындағы маңызды өзгерістер енгізілді.
Білім беруді жаңғырту бағдарламасы жаңа деңгейдегі мамандарды дайындауға бағытталған ұлттық дуальді оқыту жүйесінің түйінін құруға кезеңдік ауысуын болжайды: кәсіптік өзін-өзі дамыту мен өзін-өзі іске асыруға қабілетті және жалпы жұмыс берушілердің талаптарын қанағаттандыратын шығармашылық, құзыретті тұлға.
Оны табысты жүзеге асыру үшін білім беру мекемелерінің жұмыс берушілерімен тығыз байланыста болулары қажет.
ТжКБ ұйымдарының, облыстың білім беру басқармасымен, кәсіпорындармен кәсіпкерлер ұлттық палатасы арасында үш жақты және төрт жақты меморандумдар, серіктестік туралы шарттар құрылады. 2015 жылы республика бойынша 1952 үш-төрт жақты шартқа және 1718 келісімге қол қойылды. «Өскемен арматура зауыты» АҚ, «Конденсаторлық зауыт» АҚ, «Арселор Митталл» АҚ Теміртау, «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС, «Павлодар машина жасау зауыты» АҚ, «Павлодар электр жүйесін тарату компаниясы» АҚ және т.б. ірі кәсіпорындар негізгі серіктестер болды.
Кәсіпорындар мен колледждер арасында қол қойылған шарттар аясында 2402 арнайы пәндер оқытушылары мен өндірістік оқыту шеберлері, соның ішінде 784 дуальді оқыту бойынша біліктілігін жоғарлату және кәсіпорындарда тағылымдамадан өтті.
«Атамекен» АЭС мәліметтері бойынша қазіргі уақытта 400-ден астам кәсіпорындар ТжКБ ұйымдарымен дуальді оқыту туралы шарттарға отырды, тәлімгерлерді, жалақысына қосымша төлеу жүргізіп, бекіту міндетті шарт болып табылады.
Жұмыс берушілермен жемісті жұмыс біздің Ақмола облысында да атқарылып жатыр, колледждердің 60% дуальді оқыту жүйесі арқылы кәсіптік білім беру енгізген. Жыл сайын бұл пайыз өсіп келеді.
Біздің оқу орнымыз еліміздің білім беру және экономикадағы болып жатқан өзгерістерге белсенді қатысады. №2 индустриалдық-техникалық колледжі Степногорск мойынтірек зауытына машина жасау бейіні бойынша жұмысшыларды дайындау үшін алаң ретінде өз қызметін 1979 жылы бастады.
Осы уақыт ішінде 7000-нан астам түлектер қаланың еңбек ұжымдарына қосылды.
2013 жылдан бастап колледж «Токар ісі және металл өндеу», «Өндірістегі электрлік-механикалық жабдықтар», соңымен қатар 2015 жылдан бастап «Машина жасау технологиясы» мамандықтары дуальді оқытуды енгізу бойынша эксперименттік алаң болып табылады. Базалық кәсіпорын ретінде Степногорск қаласындағы құраушы кәсіпорындардың бірі «Еуропалық мойынтірек корпорациясы» АҚ болып табылады.
Базалық кәсіпорнымен жұмыс атқарған уақытта қарым-қатынас ерекшеліктері әріптестік пен серіктестікке ынталанған, бір-бірінің мүмкіндіктерін нығайтуға ұмтылған. Қазір біз қандай мамандарды дайындау керек екен деп айтыспаймыз, керісінше жоғары кәсіпті маманды қалыптастыру үшін не істеу керек деп құрылымдылық диалог жүргіземіз.
Сондықтан да біз, әлеуметтік серіктесімізбен бірге бірлесіп жұмыс істеу моделін жасап шығардық. Бүгінгі күні, қиын экономикалық жағдайға қарамастан, Степногорск зауыты «Мекеме және жеке серіктестіктің біріккен қызметі» институттық үлгісін қолданып, мемлекеттік-жеке серіктестік механизмі бойынша біздің колледжде дуальді оқыту жүйесін енгізуге дайын және өзінің ресми келісімін берді.
Дуальді оқытудың нәтижесі – зауыттың колледж түлектеріне мүдделілігі және олардың 100% жұмыспен қамтылуы.
Айта кетсек, біз үшін 2015 жылдың ең маңызды оқиғасы – бизнес пен білім берудің алғашқы глобалды серіктестігі WorldSkills сайысы шеңберінде біздің белсене қатысуымыз болды. Біздің жас түлегіміз Төкежанов Әділеттің «Токар ісі және металл өңдеу» құзыреті бойынша республикалық чемпионатында алған жеңісі Қазақстан Республикасының команда құрамына кіріп, Бразилияның Сан-Паулу қаласындағы халықаралық WorldSkills сайысына жолдама алуына себеп болды.
Барлық Қазақстан азаматтарына білім алу және еліміздің игілігі мен өркендеуі жолындағы білім мен дағдыларды жүзеге асыру үшін тең құқықтықты беретін дана шешімге ие болған «Жалпыға бірдей тегін кәсіптік білім беру» жаңа жобасын іске салды. Осының бәрін қамтып мемлекетіміз Елбасының Жолдауында көрсетілген қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағытын қолдап, Қазақстан Республикасында қазіргі заман шындығында дуальді оқыту жүйесін енгізу тәжірибесін жинақтай және жетілдіре отырып,осы бағытта әрі қарай баруға негізіміз бар және біздің де бөлісеріміз бар.
«Степногорск қаласы, № 2
индустриалдық-техникалық колледжі»
КММ-нің директоры Елена КРАЙНЕВАНЫҢ
баяндамасы
Профессиональное образование – основа конкурентоспособности экономики нашей страны. Мы часто встречаем эту мысль в современных публикациях и документах. Так как же от идеи перейти к реальности?
Новые реалии казахстанской системы образования дают нам сегодня такую возможность. Изменения в системе профессионально-технического образования республики, закрепленные в законе РК «Об образовании», связаны с введением понятия «Дуальное обучение», которое предусматривает не менее 60% профессиональной практики на базе предприятия и дает колледжу широкие перспективы в организации учебного процесса, учитывая требования производства, в реализации продукции, изготовленной в мастерских учебного заведения, а у работодателей появилось больше возможностей влиять на процессы, происходящие в сфере ТиПО, и находить средства для оплаты труда студентов.
Уважаемые коллеги, это большой прорыв! Мы рады, что происходят такие изменения, и мы должны принять самое активное участие в отработке нормативно-правовых актов для реализации закона, в том числе – Правил организации дуального обучения, в которых будет прописана ответственность всех заинтересованных сторон.
Также произошли существенные изменения и в законодательстве сферы труда, где предусмотрена обязанность работодателя предоставлять места и создавать безопасные условия при прохождении практики.
Главный принцип, объединяющий сферы труда и образования, лежащий в основе обновления национальных систем квалификаций, – это обучение в течение всей жизни, о чем нам всегда говорит Лидер Нации.
Для успешной его реализации необходимо тесное взаимодействие учреждений образования с работодателем, что можно проследить на ярком примере Акмолинской области, где 60% колледжей вовлечены в профессиональное образование через дуальную систему обучения. И этот процент растет с каждым годом, так как программа модернизации образования предполагает поэтапный переход к созданию ядра национальной системы дуального обучения, направленного на подготовку специалистов нового уровня: творческих компетентных личностей, способных к профессиональному саморазвитию и самореализации.
Наше учебное заведение не стоит в стороне от изменений, происходящих в образовании и экономике страны. Индустриально-технический колледж № 2 начал свою деятельность в 1979 году, как площадка для подготовки рабочих машиностроительного профиля для Степногорского подшипникового завода. Более 8000 выпускников влились в трудовые коллективы города за этот период.
С 2013 года колледж является экспериментальной площадкой по внедрению дуального обучения по специальностям «Токарное дело и металлообработка», «Электромеханическое оборудование в промышленности», а также по «Технологии машиностроения». Базовым предприятием выступает АО «Европейская подшипниковая корпорация Степногорск», одно из градообразующих предприятий.
С целью успешной реализации данного эксперимента подписан трехсторонний договор между колледжем, АО «ЕПК Степногорск» и Палатой предпринимателей Акмолинской области, которая сегодня играет координирующую и экспертную роль, являясь важной составляющей дуальной системы обучения.
За время работы с базовым предприятием акценты во взаимоотношениях сместились в сторону партнерства и сотрудничества, стало характерным стремление усилить потенциал друг друга. Сейчас мы не дискутируем, какие кадры надо готовить, а ведем конструктивный диалог, как это делать вместе, чтобы получить высокопрофессионального специалиста.
Именно поэтому мы вместе с социальными партнерами выработали модель совместной работы, теперь уже подкрепленную на законодательном уровне.
Сегодня, несмотря на сложную экономическую ситуацию, завод готов и дал свое согласие на внедрение дуальной системы образования по механизму государственно-частного партнерства, с применением институциональной схемы «Совместная деятельность учреждения и частного партнера».
Результат дуального обучения – заинтересованность завода в выпускниках колледжа и их 100%-ное трудоустройство.
Хотелось бы отметить, что важным событием 2015 года стало Первое глобальное сотрудничество бизнеса с образованием в рамках конкурса WorldSkills, в котором мы приняли самое активное участие. Победа нашего выпускника Адлета Такежанова по компетенции «Токарное дело и металлообработка» на республиканском чемпионате послужила путевкой на участие его в составе сборной команды Республики Казахстан в международном конкурсе WordSkills в Бразилии.
Нам есть чем гордится, чем поделиться и есть основание идти дальше по этому пути, накапливая и разрабатывая опыт внедрения дуальной системы обучения в Республике Казахстан, поддерживая политический курс состоявшегося государства, отраженный в Послании Президента нашей страны, в котором дан старт новому проекту – «Бесплатное профессионально-техническое образование для всех». Это мудрое решение дает всем гражданам Казахстана равные права на обучение и реализацию своих знаний и умений на благо и процветание нашей Родины!
Елена КРАЙНЕВА,
директор КГУ «Индустриально-технический
колледж № 2, г. Степногорск» управления
образования Акмолинской области
